Życie w centrum wszechświata. Ptolemeusz.
4.10.2014
Dr Zbigniew Głąb
W starożytności dla większości ludzi oczywiste było, że Ziemia znajduje się w centrum wszechświata. Pomimo pojedynczych głosów – takich jak Arystach z Samos, który już w III wieku p.n.e. mówił o systemie heliocentrycznym – model, w którym Ziemia jest nieruchoma, a wokół niej krążą słońce, księżyc i planety wydawał się najprostszy i najbardziej logiczny.
Człowiekiem, który zebrał wiedzę starożytnych w dziedzinie astronomii był, żyjący w II wieku n.e., Klaudiusz Ptolemeusz. Jako astronom i matematyk uważał, że położenie wszystkich ciał niebieskich da się obliczyć i opisać. Wieloletnie obserwacje nieba doprowadziły do powstania Almagestu - dzieła które stało się podsumowaniem dorobku ówczesnej astronomii.
W geocentrycznym modelu świata, jaki zaproponował Ptolemeusz, kulista Ziemia trwała nieruchomo w przestrzeni, a po orbitach obiegały ją planety, słońce i księżyc. Dalej rozciągała się sfera gwiazd.
Aby wyjaśnić zmiany położenia ciał niebieskich na niebie, astronom wprowadził skomplikowany system epicykli wyjaśniający ruch planet. System ten, choć niedoskonały (z czego zdawał sobie sprawę sam Ptolemeusz), wystarczał do zrozumienia świata i przewidywania ruchu ciał niebieskich.
Mówi się, że Ptolemeusz panował na niebie do czasów Mikołaja Kopernika, a na Ziemi do Kolumba. Ten ostatni, przyczynił się do rozpoczęcia epoki wielkich odkryć geograficznych, które zmieniły poglądy ludzi na świat – jego wielkość, liczbę kontynentów, zamieszkane strefy. Poglądy te kształtowane były w dużej mierze przez Ptolemeusza, który równolegle z astronomią zajmował się również geografią opisując cały, znany w starożytności, świat.
Choć Ptolemeusz w wielu miejscach swoich prac mylił się lub pozostawał w sferze domysłów, a jego dzieła zostały zapomniane na wiele setek lat, to jednak podobne poglądy na świat przetrwały w myśleniu ludzi aż do czasów nowożytnych.
